"Belachelijk! Waar ben jij mee bezig! Donder op!" Woedend kijkt ze me aan. Haar ex-man is overleden. Het afgelopen uur heeft ze non-stop lopen tieren, tegen mij en haar dochters. Over niets kunnen ze het eens worden: de tekst op de rouwkaart, de kist, de gastenlijst. Haar huwelijk is zes jaar geleden geëindigd in een vechtscheiding, maar haar woede is springlevend. Of is het verdriet?

‘Na een jaar moet het rouwen over zijn. Dan heb je alle fases al een keer doorgemaakt.’ Die uitspraak hoor ik vaak, maar dat is niet de werkelijkheid. Als ik rouwende mensen spreek, hoor ik dat het eerste jaar natuurlijk heel moeilijk is. Maar het tweede jaar is moeilijker, want dan neemt de aandacht van de omgeving af. Dan mag er bij wijze van spreken niet meer gehuild worden.

Ook nu er strenge beperkingen zijn om verspreiding van het coronavirus te voorkomen, kan de uitvaart nog een mooi ritueel zijn. De familie Korteland koos voor een natuurgraf in het bos.

We zien in Italië en Spanje dat mensen alleen sterven en er uitvaarten zonder familie zijn. Dat is hier gelukkig niet zo.

Moeder was al zwak en kreeg toen ook nog corona. Ze wilde thuis sterven. De kinderen trokken bij haar in om haar de laatste weken te verzorgen. Ze konden daarom niet bij haar uitvaart zijn. Daar waren alleen de achttien klein- en achterkleinkinderen. De kinderen keken mee via een livestreamverbinding. De buren namen nog wel afscheid van haar en alle mensen die ze anders uitgenodigd zouden hebben voor de uitvaart kregen nu een link met een filmpje van de uitvaart.