Het afscheid vastleggen in beeld en geluid

Bij een huwelijk is een fotoreportage vaste prik. Maar u kunt ook het afscheid vastleggen in beeld en geluid. “De uitvaart zelf beleefde ik als in een roes, als ik de film terugkijk, zie ik het weer voor me. Het helpt me loslaten.”

“Mijn moeder kijkt anderhalf jaar na zijn overlijden nog steeds vaak naar de dvd van de uitvaart van mijn vader. Nooit gedacht, dat ze daar zo’n steun aan zou hebben.” Dat vertelt bloemist Karin Zwart. Ze maakt ook bloemstukken voor uitvaarten en hoort ook van andere klanten terug dat ze veel baat hebben bij opnames van uitvaarten. “Zelf kijk ik die uitvaartfilm nooit,” lacht ze, “maar ik blader op ‘lastige’ dagen, zoals zijn sterf- en verjaardag, wel graag door het fotoboek dat we lieten maken.”

Op de dag zelf beleeft de naaste familie de uitvaart vaak in een roes. Karin: “Mijn vader was sociaal actief, op zijn uitvaart waren ruim driehonderd mensen, die ons allemaal een hand gegeven hebben… Zoveel indrukken, er ontgaat je dan ook veel, dat kan niet anders.” En dat staat dan nog los van de shock waar je zo vlak na het overlijden wellicht nog in verkeerd of de stress of alles gaat zoals jullie bedacht hadden – hoe goed je het ook hebt voorbereid. Achteraf blijkt onherroepelijk dat je toch niet alles hebt meegekregen. Karin: “Om het besef dat hij er niet meer is te laten landen, helpt het om het heel vaak terug te zien, dat zie ik bij mijn moeder.”

Bij de uitvaarten van ouders van jonge kinderen worden vaak uitvaartfotografen ingehuurd, vooral als die kinderen nog zo jong zijn dat ze later geen herinneringen meer zullen hebben aan de uitvaart. Elke herinnering aan hun overleden ouder zal later kostbaar blijken.

Maar in feite geldt dat voor elke uitvaart. Daarom zie je steeds vaker dat er van uitvaarten foto’s gemaakt worden en ook geluid- en beeldopnames. In kerken en crematoria gebeurt dat laatste trouwens al heel lang.

Vroeger konden nabestaanden vaak achteraf aangeven of ze zo’n opname wilden ontvangen. Dat was handig, want vaak weten mensen pas na afloop of ze er behoefte aan hebben. Net als de moeder van Karin, schatten mensen het van tevoren soms helemaal verkeerd in. Vanwege de veranderde privacywetgeving worden er nu alleen nog opnames gemaakt als u van tevoren hebt aangegeven dat u dat wilt.

Door corona heeft het online volgen van uitvaartdiensten een vlucht genomen. Sindsdien hebben veel crematoria, aula’s en kerken apparatuur waarmee de dienst niet alleen via internet meebeleefd kan worden maar ook naderhand terug gekeken. Uw uitvaartbegeleider zal overleggen of er behoefte is aan zo’n livestream. Hij kan ook iemand inhuren om een opname te maken, op locaties waar de apparatuur niet voorhanden is of als u een uitgebreidere reportage wilt.

Als u kiest voor een livestream, kunt u aangeven wat u wel en niet vastgelegd wilt hebben. U kunt bijvoorbeeld aangeven dat u de laatste groet en de condoleance niet online wilt, maar wel achteraf zelf wilt kunnen bekijken.

Veel mensen vragen iemand van de familie om wat foto’s te maken tijdens de uitvaart. Sommige uitvaartgasten vinden dat een fijne taak. Maar er zijn ook mensen die het belastend vinden. Karin: “Eerst had ik het een vriendin gevraagd, maar zij zag er tegenop om tijdens de dienst naar voren te lopen om foto’s te maken. Onze uitvaartverzorger vertelde dat we ook een fotograaf konden inhuren. Zij had goede ervaringen met Renée, een gespecialiseerde uitvaartfotograaf. Achteraf ben ik blij dat Renée foto’s heeft gemaakt, naast de dvd-opname van het crematorium. Persoonlijk zie ik liever een paar echt mooie beelden, dan dat ik naar de hele opname ga kijken. Enkele foto’s zijn me heel dierbaar: een foto van mijn dochters die een bloem bij opa leggen, en één waar zijn twee zussen gearmd bij zijn graf staan. Zulke intieme foto’s had mijn vriendin nooit gemaakt.”

Uitvaartfotografen kunnen niet alleen scherpe foto’s maken, ze weten ook precies wat bij uitvaarten de fotomomenten zijn en hoe ze die zo onopvallend mogelijk vastleggen.

Niet iedereen is ervan gediend om op een opname te staan. Daarom kan uw uitvaartverzorger melden dat er foto’s of een film gemaakt worden en aangeven dat mensen die daar niet op willen worden vastgelegd, dat bij hem of de fotograaf, kenbaar maken.

Bij veel uitvaarten worden tegenwoordig fotopresentaties of filmpjes vertoond. En al zijn er ook mensen die zweren bij geluidsopnames, voor veel mensen geldt toch wel: één beeld zegt meer dan duizend woorden.