Wat is resomeren?

Nu kunt u kiezen voor begraven of cremeren. Straks mogelijk ook voor resomeren. Oplossen in water. Wat is het? Waarom zou u ervoor kiezen? En hoe lang gaat het nog duren voor het in Nederland mag?

“Het is vriendelijker dan cremeren. Onze hond Luca hield ook erg van in het water springen, en niet van vuur. Daarom vond ik resomeren heel toepasselijk.” Sarah van den Eerenbeemt-Jansen was een van de eersten in Nederland die een huisdier liet resomeren. Zelf wil ze ook geresomeerd worden. “Ik hoop dat het tegen die tijd kan,” zegt ze.

Dat ‘ecokrijger’ bisschop Tutu In Zuid-Afrika geresomeerd werd, was wereldnieuws. Deze nieuwe vorm van lijkbezorging is nog maar in een paar landen toegestaan, bijvoorbeeld in Canada en een aantal Amerikaanse staten. Ook in Nederland is wetgeving in de maak om het ‘verwateren’ of ‘oplossen in water’ toe te staan.

De technische term is alkalische hydrolyse: het lichaam lost op in een waterige oplossing van kaliumhydroxide, een loog. In een afgesloten vloeistoftank bij een temperatuur van 180 °C, en onder verhoogde druk, neemt dit proces zo’n drie uur in beslag (ongeveer twee keer zo lang als een crematie). Het resomeren van huisdieren duurt veel langer, bijna een dag, omdat het niet onder druk gebeurt.

De vloeistof die wordt afgevoerd is lichtbruin, stroperig, sterk basisch en steriel. Na neutralisatie met zuur kan het door het riool worden gespoeld, of hergebruikt worden, bijvoorbeeld als bodemverbeteraar.

Wat verder overblijft is het zacht geworden skelet. De botten worden gedroogd en vermalen tot een wit poeder, vergelijkbaar met de asresten na een crematie. Behalve de beenderen blijven ook andere niet-oplosbare bestanddelen over, zoals protheses van titanium, gouden tandvullingen en pacemakers. 

Een lichaam kan niet in de eigen kleding in de resomeermachine, wel naakt of in wollen of zijden hoezen, wades of kleding, in stoffen van dierlijke producten.

Resomeren is milieuvriendelijker dan begraven omdat begraven veel ruimte inneemt en grafstenen, meestal gemaakt van Aziatisch natuursteen, een flinke footprint hebben. Vergeleken met cremeren wordt er bij resomeren minder energie verbruikt en minder afvalgassen en CO2 uitgestoten. De milieuwinst zit hem ook in het besparen van een kist en grafsteen.

Onomstreden is de milieuwinst niet. Over de productie van kaliumhydroxide en het afvoeren van de restvloeistof is het laatste woord nog niet gezegd. Begraafplaatsen kunnen een positieve bijdrage leveren aan natuur en biodiversiteit. Soms zijn ze de groene longen van een stad. En kisten en grafmonumenten zijn ook bij begraven en cremeren strikt genomen niet noodzakelijk.

In de Verenigde Staten en Canada is een andere opbaar- en invoertraditie dan bij ons. Amerikanen nemen afscheid van hun overledene, waarna die wordt uitgekleed en naakt of in een hoes de resomeermachine in gaat. Bij ons gaan families in een crematorium vaker mee naar de ovenruimte. Daarom wordt er hier naarstig gezocht naar alternatieve kleding of wades om in te resomeren. Ook worden er herbruikbare kisten en opbaarplanken ontwikkeld.

Wie kiest voor resomeren, zoals Sarah, zorgt dat hij al een wade of wollen kleding klaar heeft liggen. “Een wade spreekt mij het meest aan,” zegt Sarah, “van wol of van zijde.”

Sarah worstelt nog met de termen. “ ‘As’ vind ik eigenlijk geen goed woord. Het is immers geen ‘as’, maar ik weet niet goed hoe ik het wel moet noemen.” Poeder klinkt wat te veel naar ‘coke’ en restant klinkt wel erg kil.

Ook voor het proces zelf circuleren nog veel namen: watercremeren, biocremeren, verwateren, oplossen… De tijd zal leren welke term beklijft.

De verwachting is dat dit jaar de wet zodanig wordt aangepast dat resomeren wordt toegestaan. Dan kan het snel gaan, want er zijn al uitvaartondernemers die een resomeermachine hebben aangeschaft. Het vergunningstraject is eenvoudiger dan voor cremeren, dus de verwachting is dat de introductie van resomeren relatief snel kan gaan. Sarah is nog geen veertig, dus de kans dat ze geresomeerd gaat worden, lijkt groot.