Internationaal transport na een overlijden

Soms overlijdt iemand op reis, of woont in het buitenland en wil in Nederland begraven worden; of omgekeerd. Wat kunt u als nabestaande verwachten?

Vervoer van een overledene naar Nederland, of bijvoorbeeld naar Marokko, Suriname of Turkije voor een begrafenis of crematie in het land van herkomst is vrijwel altijd mogelijk. De regels en praktische mogelijkheden daarvoor verschillen per situatie.

Als iemand die in Nederland begraven wil worden, in een ander land overlijdt, moet het lichaam naar Nederland worden overgebracht. Een reis- en/of uitvaartverzekering kan deze kosten dekken en het transport regelen. Ook de Nederlandse ambassade of het consulaat kunnen vaak behulpzaam zijn.

Als de overledene zich binnen een straal van 1.500 km van Nederland bevindt, is het doorgaans het snelst en het gemakkelijkst om hem of haar per (rouw)auto naar Nederland te vervoeren. Bij langere afstanden is transport per vliegtuig vaak een betere optie. Dit vervoer kan door een uitvaartondernemer verzorgd worden, maar nabestaanden kunnen het ook zelf doen.

Voor het transport naar Nederland ondergaat de overledene vaak een conserverende behandeling (een lichte balseming, ook wel thanatopraxie genoemd). Dat is in sommige landen vereist, en vaak wenselijk omdat de tijd tussen overlijden en uitvaart langer kan zijn dan normaal en koeling niet altijd mogelijk is.

Bij transport per vliegtuig moet het lichaam in een lucht- en waterdichte zinken kist worden gelegd. Soms wordt deze door een bevoegde instantie verzegeld. Deze kist wordt vervolgens in een gewone uitvaartkist geplaatst. Die kist wordt dan soms nog verpakt om beschadiging te voorkomen. Voor het transport vinden vervolgens de formaliteiten plaats, zoals ook voor andere goederen.
De zinken kist moet in Nederland worden verwijderd. Het is niet toegestaan een overledene te begraven of cremeren in een zinken (binnen)kist. In sommige landen is een metalen (buiten)kist gebruikelijk. Ook die zijn in Nederland niet toegestaan.
Bij transport per auto is een zinken kist niet nodig; de overledene kan vervoerd worden in een waterdichte kist of hoes.

Voor vervoer binnen Nederland, België en Luxemburg volstaat dat bij het transport een ‘verlof tot begraven of cremeren’ aanwezig is. Dit verlof wordt afgegeven door de gemeente waar het overlijden is gemeld. Bij een aantal andere Europese landen (de landen die vallen onder de zgn. Overeenkomst van Straatsburg) is een laissez-passer nodig. In andere gevallen volstaat een verklaring met de naam van de overledene en de plaats waarheen deze wordt vervoerd.

Moet de overledene van buiten de Benelux vervoerd worden en is er een Eurocross-verzekering afgesloten, schakel deze organisatie dan in. Zo niet, dan is het verstandig om de hulp van de Nederlandse ambassade of het consulaat in te roepen. Zij kennen de lokale regels en kunnen u in het Nederlands bijstaan. Als u in deze omstandigheden gevraagd wordt papieren te tekenen, bevelen wij aan die eerst goed te laten controleren door de Nederlandse ambassade of het consulaat.

Hoelang het transport naar Nederland duurt, kan verschillen van enkele dagen tot meerdere weken. Het hangt onder andere af van waar het overlijden heeft plaatsgevonden, wat de doodsoorzaak was, welke transportmogelijkheden er zijn en welke formaliteiten doorlopen moeten worden.

Het is niet altijd mogelijk of wenselijk dat nabestaanden bij de overledene in het buitenland blijven. Geadviseerd wordt dat zij alvast naar Nederland reizen en daar in afwachting van de aankomst van de overledene starten met het voorbereiden van de uitvaart. BGNU adviseert om geen spullen met (emotionele) waarde bij de overledene achter te laten, maar die alvast mee te nemen.

De gemeente waar u het overlijden heeft aangegeven, verstrekt de benodigde papieren voor transport van de overledene naar het buitenland.

Voor een langer transport ondergaat de overledene vaak een conserverende behandeling (thanatopraxie). Dat is in sommige landen vereist en vaak wenselijk omdat de tijd tussen overlijden en uitvaart langer kan zijn dan normaal en koeling niet altijd mogelijk is.

Voor afstanden tot 1.500 km is het doorgaans het snelst en het gemakkelijkst om de overledene per (rouw)auto te vervoeren. Bij langere afstanden is transport per vliegtuig vaak een betere optie. Dit vervoer kan door een uitvaartondernemer verzorgd worden, maar nabestaanden kunnen het ook zelf doen.

Het vervoeren van as van of naar het buitenland is eenvoudig. Er zijn geen wetten of verdragen die voorschrijven dat er papieren aanwezig moeten zijn bij internationaal transport van as. Om vervelende vragen bij douanecontroles te voorkomen, kunt u voor uw gemoedsrust een crematieverklaring meenemen. U kunt bij het crematorium een Engelstalige crematieverklaring opvragen. Vervoer van de as kan op iedere denkbare wijze (auto, boot, vliegtuig, postverzending). Er zijn geen voorschriften hoe de as verpakt moet zijn.