Erven als er geen testament is

Als de overledene geen testament heeft gemaakt, geldt het wettelijk erfrecht. Lees hier hoe een erfenis verdeeld wordt, als de overledene dat niet in een testament had vastgelegd.

Het wettelijk erfrecht onderscheidt vier groepen erfgenamen:

Zolang er in een eerdere groep nog een erfgenaam is, komt een volgende groep niet aan bod. Laat een overledene bijvoorbeeld een dochter en twee broers achter, dan erft de dochter alles; de broers worden dan niet in het verdelen van de erfenis betrokken. Als er in geen van de vier groepen erfgenamen zijn, dan gaat de erfenis naar de Staat der Nederlanden.

Wanneer een erfgenaam al eerder is overleden, treden diens kinderen in zijn plaats. Als in het bovenstaande voorbeeld de dochter al is overleden voordat haar ouder overlijdt en die dochter heeft zelf kinderen, dan erven die kinderen alles (en komen hun ooms niet in beeld bij het verdelen van de erfenis). 

De erfgenamen die in dezelfde groep zitten, hebben allemaal recht op een even groot deel van de erfenis. Uitzonderingen daarop zijn de echtgenoot / geregistreerd partner en ouders. Ouders hebben altijd recht op een kwart van de erfenis. 

Middels een testament kan van deze wettelijke volgorde van erven afgeweken worden door erfgenamen aan te wijzen of te onterven. 

De wet beschermt de achtergebleven echtgenoot / geregistreerd partner. Bij overlijden zonder testament krijgt de langstlevende automatisch alle bezittingen (en schulden) van de overledene. Kinderen krijgen een vordering op de langstlevende partner in geld en ter grootte van hun erfdeel. Deze vordering is pas opeisbaar na het overlijden van de langstlevende, als die failliet gaat of als die in de schuldsanering terechtkomt. Het maakt hierbij niet uit of het om een ouder of een stiefouder gaat.

Als de langstlevende hertrouwt kunnen kinderen hun wilsrecht inroepen. Hierdoor krijgen de kinderen goederen met de waarde van de vordering die zij op de langstlevende partner hebben. Door wilsrechten in te roepen kunnen kinderen voorkomen dat de nieuwe partner van de langstlevende alles krijgt wanneer de langstlevende overlijdt. Wanneer kinderen hun wilsrecht inroepen hoeven de goederen niet direct te worden overgedragen; de kinderen kunnen ze vorderen bij het overlijden van de langstlevende. In samengestelde gezinnen is het soms lastig te overzien wie zich wanneer op wilsrechten kan beroepen. In deze brochure staat daarvan een overzicht.