Wie betaalt de uitvaartkosten?
In de emotionele periode rond een uitvaart kan het stressvol zijn als onduidelijk is wie verantwoordelijk is voor de kosten.
In het Burgerlijk wetboek staan regels die van belang zijn voor het antwoord op de vraag wie de uitvaartkosten betaalt.
De opdrachtgever van de uitvaart betaalt
De opdrachtgever van de uitvaart (degene die zijn handtekening zet onder de overeenkomst met de uitvaartverzorger) is verantwoordelijk voor de kosten die met die opdracht gepaard gaan. Hij zorgt ervoor dat de uitvaartfactuur wordt betaald aan de uitvaartondernemer.
De uitvaart betalen uit de erfenis
De kosten van een uitvaart komen ten laste van de erfenis. Dat betekent dat als er een positieve erfenis is, de kosten van de uitvaart daaruit betaald kunnen worden. Is er een negatieve erfenis - met andere woorden zijn er schulden - dan maken de kosten van de uitvaart onderdeel uit van de te erven schulden.
Preferente schulden
Als de overledene meer schulden nalaat dan bezittingen en vermogen, dan is de erfenis negatief. Als erfgenamen de erfenis accepteren moeten ze alle schulden voldoen. Accepteren ze de erfenis niet, dan worden de schulden zoveel mogelijk betaald. Daarbij wordt een vaste volgorde gehanteerd: sommige schulden worden eerder helemaal betaald dan andere.
De kosten van de uitvaart zijn zogenaamde preferente schulden. Preferent betekent dat ze betaald mogen worden voor andere schuldeisers. Schulden worden doorgaans in deze volgorde voldaan:
De hypotheekverstrekker heeft op grond van zijn hypotheekrecht voorrang op de verkoopopbrengst van de woning. Die opbrengst kan onvoldoende zijn om de hypotheekschuld helemaal af te lossen. In dat geval heeft de hypotheekverstrekker voor het resterende deel van zijn vordering geen voorrang meer; dat resterende deel valt onder de “huishoudelijke schulden”.
De afwikkeling van een nalatenschap brengt altijd kosten met zich mee. Bijvoorbeeld voor de opslag en verkoop van spullen uit de nalatenschap. Ook kan er door de rechter een vereffenaar benoemd zijn. Die heeft recht op een loon. Dat en de kosten die hij maakt vallen ook onder de afwikkelingskosten.
Nog verschuldigde belastingen - zoals bijvoorbeeld inkomstenbelasting - zijn preferente schulden.
De kosten van de uitvaart voor zover die in overeenstemming zijn met de omstandigheden van de overledene zijn preferente kosten. Uitvaartkosten die, gemeten aan de omstandigheden van de overledene, erg hoog zijn, hebben geen voorrang.
Als alle bovenstaande schulden zijn voldaan komen overige schuldeisers in beeld. Deze huishoudelijke schulden worden naar rato van de hoogte van de vordering voldaan.
Wanneer de overledene in zijn testament een legaat heeft opgenomen, is de begunstigde daarvan de schuldeiser met de laagste rang. Een legaat wordt pas voldaan als alle andere schulden volledig uit de nalatenschap zijn betaald. Het is goed hier rekening mee te houden als u besluit een legaat in uw testament op te nemen. Zeker als het om iets essentieels of emotioneels gaat; bijvoorbeeld een huis middels een legaat aan een partner nalaten. Schuldeisers gaan voor en kunnen tot verkoop van het huis dwingen.
Kosten van een gemeentelijke uitvaart worden verhaald
Als niemand het initiatief neemt om een uitvaart te regelen. Doet de gemeente waar de overledene zich bevindt dat. De gemeente kan de kosten daarvan verhalen op de nalatenschap en/of de erfgenamen (als zij de nalatenschap inclusief schulden hebben aanvaard).
Is de vordering niet op die manier inbaar, dan kan de gemeente de kosten verhalen op hen die een onderhoudsplicht ten opzichte van de overledene hadden. Op grond van de Wet op de lijkbezorging (artikel 22) en het Burgerlijk Wetboek 1 (artikelen 392-396) heeft de gemeente de bevoegdheid de uitvaartkosten te verhalen op bloed- en aanverwanten zoals de echtgenoot, ouders en kinderen, die "tot onderhoud van de overledene verplicht zouden zijn geweest".
De verplichting om de kosten voor de uitvaart aan de gemeente te vergoeden, geldt voor hen ook als zij de erfenis hebben verworpen of beneficiair hebben aanvaard. En geldt ook als er weinig of geen contact meer was.
Veelgestelde vragen over het betalen van de uitvaart
Wanneer er geen erfenis, opzijgezet geld of uitvaartverzekering is om de kosten te dekken, zijn naasten in veel gevallen bereid (een deel van) de kosten van de uitvaart op zich te nemen.
Maar niet in alle gevallen is dit vanzelfsprekend, bijvoorbeeld wanneer er geen contact meer was met de overledene. Waar moet in zo’n geval rekening mee gehouden worden?
- De opdrachtgever is verantwoordelijk
De kosten van een uitvaart moeten voldaan worden door de opdrachtgever. Wie niet aansprakelijk gehouden wil worden voor de kosten van een uitvaart moet dus zorgen dat hij niet de opdrachtgever van die uitvaart is. Dat betekent ook dat hij geen (formele) stem heeft in hoe de uitvaart eruit ziet. De uitvaartverzorger hoeft met zijn wensen geen rekening te houden.
- Erfenis verwerpen
De kosten van een uitvaart zijn een deel van de erfenis. Erfgenamen moeten de kosten van de uitvaart betalen, of vergoeden aan de opdrachtgever. Ook als die kosten hoger zijn dan de waarde van de erfenis. Zij moeten dan uit eigen zak betalen. Wie niet wil (mee)betalen aan een uitvaart, moet dus zorgen dat hij geen erfgenaam is. Is hij dat wel, dan moet hij de erfenis verwerpen.
- De gemeente regelt de uitvaart en verhaalt de kosten op de kinderen
Als niemand de uitvaart regelt, doet de gemeente dat. De gemeente heeft het recht om de kosten van de uitvaart en het regelen daarvan te verhalen op de erfenis, de erfgenamen en ook op de kinderen van de overledene. Ook als de kinderen geen erfgenaam zijn, en ook als zij geen band (meer) hadden met de overledene.
In het laatste geval is het financieel gezien verstandig - ook al ligt het gevoelsmatig niet voor de hand - om als kind zelf de uitvaart te regelen: wie de uitvaart regelt, heeft ook de kosten in de hand. In veel gevallen bent u dan voordeliger uit dan wanneer de gemeente voor de uitvaart zorgt. Dat u de uitvaart regelt, betekent niet automatisch dat u daar zelf bij aanwezig moet zijn als u dat niet wilt.
Op grond van de Wet op de lijkbezorging (artikel 22) en het Burgerlijk Wetboek 1 (artikelen 392-396) heeft de gemeente de bevoegdheid de uitvaartkosten te verhalen op bloed- en aanverwanten zoals de echtgenoot, ouders en kinderen, die "tot onderhoud van de overledene verplicht zouden zijn geweest".
Als er behoefte is aan een neutrale adviseur in het bepalen wie verantwoordelijk is en de kosten draagt, of als u liever niet zelf contact opneemt met andere naasten over het regelen van de uitvaart, kunt u de uitvaartondernemer om advies vragen. Deze kan hulp bieden en zo nodig doorverwijzen naar een mediator.