De crematie

Wat gebeurt er bij een crematie?

Een crematie - de verbranding van het lichaam van de overledene - vindt plaats in een crematorium. Vaak wordt voorafgaand daaraan een uitvaartplechtigheid gehouden. Die plechtigheid kan in het crematorium plaats vinden, maar dat hoeft niet. Vindt er geen plechtigheid in het crematorium plaats dan heet dat een “technische crematie”.

Het verbranden vindt altijd plaats op de dag dat de overledene naar het crematorium gebracht wordt en overledenen worden nooit samen verbrand. Dat verbiedt het Besluit op de lijkbezorging.

Als de uitvaartplechtigheid in het crematorium plaats vindt, dan wordt na afloop daarvan de overledene naar de ovenruimte gebracht. De directe nabestaanden kunnen - als zij dat willen en van te voren hebben aangegeven - bij het invoeren van de overledene in de oven aanwezig zijn. Ook bij een technische crematie kunnen nabestaanden aanwezig zijn als zij dat van te voren aangeven. Er worden daarvoor wel extra kosten in rekening gebracht.

Om invoer in de oven mogelijk te maken moet de overledene in een kist liggen of gewikkeld in een lijkwade en niet herkenbaar voor het ovenpersoneel (geen herkenbare contouren), op een plank. Niet alle materialen en typen kisten zijn geschikt voor verbranding. Informeer hiernaar bij uw uitvaartverzorger bij het kiezen van een uitvaartkist.

Voordat het invoeren in de oven plaatsvindt, wordt er een steentje met een uniek nummer op de kist gelegd. Dit nummer komt overeen met het nummer dat de overledene in de administratie van het crematorium heeft. Het steentje verbrandt niet en is na de verbranding in de as aanwezig. Zo wordt voorkomen worden dat verwisseling van de as optreedt.

Voor een crematie wordt de oven voorverwarmd tot zo’n 800 graden Celsius. Tijdens de verbranding loopt de temperatuur op tot zo’n 1100 graden Celsius. Een crematie duurt gemiddeld zo’n vijf kwartier.

Na de verbranding worden de as van de overledene en andere overblijfselen (identificatiesteentje, metalen) verzameld. In de as bevinden zich dan nog stukjes bot. De as wordt naar de asverwerkingsruimte gebracht om af te koelen en om vermalen te worden tot een poeder. Daarna wordt de as in een asbus bewaard. De as van een volwassene weegt zo’n 2,5 tot 3 kg.

De crematie-as wordt gedurende minimaal één maand door het crematorium bewaard. Dat schrijft de Wet op de Lijkbezorging voor. Daarna krijgt de opdrachtgever de beschikking over de crematie-as en kunnen de nabestaanden er bestemming aan geven. 

Wat mag mee in de uitvaartkist bij een crematie?

Het Besluit op de lijkbezorging schrijft voor dat ieder persoon apart gecremeerd moet worden. Ook is het niet toegestaan om de as van een eerder overleden partner of huisdier mee te geven. Verder zijn er geen wettelijke regels voor wat meegegeven mag worden in de uitvaartkist, maar crematoria hebben uiteraard wel eigen regels.

Crematoria hebben vaak in hun algemene voorwaarden vastgelegd wat er in de crematieoven verbrand mag worden. Kort gezegd is het het beste wanneer er alleen natuurlijke materialen verbrand worden. Houdt u daarom de volgende zaken in de gaten:

• Als de overledene een pacemaker of ICD had, moet die verwijderd zijn voor de crematie plaatsvindt. Pacemakers en ICD’s kunnen in de oven ontploffen wat schade aan de oven kan veroorzaken en gevaarlijk kan zijn voor het personeel.
• Als de uitvaartkist glas of metalen beslag bevat, moet dat voor crematie verwijderd worden. Glas en metalen kunnen smelten en zo veel schade aan de oven veroorzaken.
• Ook een fles (alcoholische) drank ontploft en smelt in de oven: geef dat dus nooit mee!
• Bij het verbranden van plastic en andere kunststoffen komen schadelijke gassen vrij. Het is daarom belangrijk om de overledene te kleden in natuurlijke materialen en geen persoonlijke spullen of aandenkens mee te geven die van kunststof gemaakt zijn.

Is crematie duurzaam?

Hoe duurzaam cremeren is ten opzichte van begraven of andere vormen van lijkbezorging, is moeilijk te zeggen. Veel hangt af van de keuzes die daar omheen gemaakt worden, bijvoorbeeld voor het vervoer, de kist en de asbestemming.

Het crematieproces is geautomatiseerd zodat de verbranding optimaal verloopt en er geen rook of geur vrijkomt. Stoffen die vrijkomen, worden met filters afgevangen. Crematoria voldoen aan alle milieuvoorschriften.

De meeste crematieovens worden verhit met gas. De overstap naar elektrische ovens wordt gemaakt.

Dr. C.J. Vaillant Fonds

Bij een crematie blijft de as van de overledene over, en daarnaast vaak ook hoogwaardig metaal. Dat metaal is bijvoorbeeld afkomstig van kunstgewrichten en is bestand tegen de hoge temperaturen bij de verbranding, maar kan bijvoorbeeld ook afkomstig zijn van meegegeven sieraden. 

Deze hoogwaardige metalen worden uit de crematie-as verwijderd en bewaard door het crematorium. Door gespecialiseerde bedrijven worden ze vervolgens ingezameld en worden de materialen gerecycled als grondstoffen voor verschillende industrieën. 

De opbrengst hiervan storten crematoria in het Dr. C.J. Vaillant Fonds. Dat is het goededoelenfonds van de Landelijke Vereniging van Crematoria (LVC) dat hiermee een grote verscheidenheid aan goede doelen en initiatieven ondersteunt. 

Iedere (bij voorkeur als ANBI-erkende) organisatie kan het Fonds om financiële ondersteuning vragen. Hier kunt u de criteria en werkwijze van het Fonds downloaden. 

Het Dr. C.J. Vaillant Fonds is vernoemd naar de eerste persoon die in Nederland gecremeerd is.

---